De mens is een bijzonder wezen. Hij bouwt kathedralen, componeert symfonieën en bedenkt technologieën waar zijn voorouders enkel van konden dromen. Maar geef hem een Facebook-account en een toetsenbord, en hij verandert in een volleerde expert op élk denkbaar gebied. Van virologie tot ruimtevaart, van muziekproductie tot literatuur—hij weet het allemaal beter.
En dat is waar het Dunning-Kruger-effect om de hoek komt kijken. Hoe minder kennis iemand heeft, hoe harder hij roept. De echte kenners twijfelen, want die weten hoe ingewikkeld de wereld is. Maar de zelfverklaarde specialisten? Die hebben geen enkele twijfel. Die slaan met de vuist op tafel en verkondigen hoe het écht zit. Vraag je hen om het zelf te doen, dan wordt het stil. Of je krijgt een antwoord dat net zo overtuigend is als een dronken oom op een familiefeest: luid, warrig en vol zelfvertrouwen.
Wat ook opvalt, is dat sommigen er een dagtaak van maken om fouten te zoeken. Je kunt twintig dingen goed doen, maar die ene misstap? Die krijgt de spotlights. En dat terwijl de rest in stilte verdwijnt. Het doet denken aan dat mooie gezegde: "Een boom die valt maakt meer lawaai dan een bos dat groeit." Maar ja, wie heeft er nog tijd om bossen te bewonderen als er overal scheve steentjes in gebouwen zitten?
Het mechanisme achter deze neiging is simpel:
- Mensen voelen zich slimmer als ze kritiek geven, ook al slaan ze de bal mis.
- Eigen tekortkomingen zijn makkelijker te verdragen als je een ander op de vingers kunt tikken.
- Controle is een illusie, maar het benoemen van fouten geeft het gevoel dat je grip hebt op de wereld.
- En sommige mensen zijn gewoon niet gelukkig, en dat moet dan maar ergens op afgereageerd worden.
Sociale media versterken dit fenomeen. De algoritmes smullen van negativiteit en belonen zure commentaren met extra bereik. Kritiek levert likes op, nuance niet. Dus wordt elk gesprek een wedstrijdje muggenziften.
De uitkomst? Een wereld waarin je een meesterwerk kunt neerzetten, en iemand reageert met: "Waarom geen andere kleur?" Of je schrijft een prachtig verhaal, en iemand zegt: "Ik zou het anders hebben gedaan." Tuurlijk, dat mág. Maar laten we eerlijk zijn: sommige opmerkingen hebben net zoveel meerwaarde als een menukaart in braille op een drive-in.
Maar goed, de beste stuurlui staan nu eenmaal aan wal. En daar is het lekker veilig.
Reactie plaatsen
Reacties